ذخایر طلای کشورها

طلا به عنوان یک دارایی امن، نقدشونده و به دلیل بازدهی آن همواره به عنوان هدف سرمایه‌گذاری و جزء مهم ذخایر بانک‌های مرکزی دنیا محسوب می‌شود. به همین دلیل بانک‌های مرکزی دارندگان قابل توجه طلا در دنیا هستند و حدود یک پنجم کل طلایی که در طول تاریخ استخراج شده است به آن‌ها تعلق دارد.

آخرین آمارهای منتشر شده از بانک‌های مرکزی دنیا در خصوص میزان خرید و فروش طلا برای سه ماهه اول سال 2024 حاوی نکات مهمی است که در این نوشته به مهم‌ترین موارد آن اشاره می‌شود.

بانک های مرکزی با ثبت رکورد جدید در سه ماهه اول 2024 تقاضای طلا را دو برابر کردند.

* تقاضای خالص بانک‌های مرکزی در سه ماهه اول 2024 به 290 تن رسید که بیشترین میزان برای شروع سال در تاریخ است.

* خریدهای گسترده با پیشتازی ترکیه، چین و هند انجام شده است.

این شروع قوی دیدگاه تحلیلگران را جهت افزایش تقاضای بانک‌های مرکزی در سال 2024 تقویت می کند.

منبع:  Metals Focus, World Gold Council

با تسریع خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی به بالای 1000 تن در سال در سال‌های 2022 و 2023، بازار در نهایت شروع به درک اهمیت سهم آن‌ها در تقاضای طلا کرده است. با احتساب تقریباً یک چهارم تقاضای سالانه طلا در هر دو سال، بسیاری اشتیاق شدید و مستمر بانک‌های مرکزی برای خرید طلا را عامل کلیدی عملکرد اخیر آن در مواجهه با شرایط به ظاهر چالش‌برانگیز می‌دانند: یعنی بازدهی بالاتر و قدرت دلار آمریکا.

علیرغم سطح قیمتی بالای این فلز گرانبها در دو سال گذشته، خرید مستمر تا سال 2024 و در مواجهه با افزایش مجدد قیمت طلا ادامه یافته است. براساس آخرین داده‌ها، ذخایر رسمی جهانی طلا به طور خالص 290 تن افزایش یافته است که بالاترین میزان کل سه ماهه اول در سری داده‌های بازگشتی به سال 2000 است. همچنین این میزان، یک درصد بیشتر از رکورد قبلی سه ماهه اول ثبت شده در سال 2023 (286 تن) و 69 درصد بیشتر از میانگین فصلی پنج ساله (171 تن) است.

نه تنها روند بلندمدت خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی بدون تغییر بوده است، بلکه همچنان تحت تسلط بانک‌های بازارهای نوظهور است. ده بانک مرکزی افزایش ذخایر طلا (یک تن یا بیشتر) را طی سه ماهه اول گزارش کردند که همه آن‌ها در سه ماهه اخیر فعال بوده‌اند.

بانک‌های مرکزی آسیای شرقی و مرکزی بیشترین خرید خالص سه ماهه اول را به خود اختصاص دادند. بانک خلق چین در سه ماهه اول سال 2024 به خریدهای خود ادامه داده و مطابق با گزارش‌های منتشر شده در طول سه ماهه اول 27 تن به ذخایر طلای خود اضافه کرده است.

نمودار شماره یک: بانک‌های مرکزی با شتاب، خرید طلا را تا سال 2024 ادامه می‌دهند.

خالص خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی، تن*

منبع: Metals Focus, Refinitiv GFMS, World Gold Council

* داده‌ها به تاریخ مارس 2024

این هفدهمین افزایش ماهانه متوالی است که به افزایش ذخایر طلای گزارش شده چین به 2262 تن کمک می‌کند (16 درصد بیشتر از پایان اکتبر 2022). داده‌ها نشان می‌دهد که این طولانی‌ترین دوره گزارش شده از افزایش ماهانه ذخایر طلای بانک خلق چین است.

همراه با قیمت بالاتر طلا، این امر سهم طلا از کل ذخایر چین را به 4.6 درصد می‌رساند که به طور قابل توجهی بیشتر از سهم 3.2 درصدی آن در اکتبر 2022 است.

بانک مرکزی هند ذخایر طلای خود را در سه ماهه اول ۱۹ تن افزایش داد که از خرید خالص سالانه سال گذشته (۱۶ تن) فراتر رفت. بانک ملی قزاقستان (16 تن)، اداره پول سنگاپور (2 تن) - تنها بانک بازار توسعه یافته‌ای که به ذخایر طلای خود افزوده است - بانک مرکزی عمان (4 تن) و بانک ملی جمهوری قرقیزستان (2 تن) سایر خریداران قابل توجه در منطقه بوده‌اند.

در اروپا، هر دو بانک ملی چک (5 تن) و بانک ملی لهستان (یک تن) گزارش دادند که ذخایر طلای خود را در این دوره افزایش داده اند و در خاورمیانه، بانک مرکزی قطر افزایش 2 تن ذخایر طلای خود را در سه ماهه اول گزارش کرد. در میان سایر کشورها، بانک مرکزی ترکیه به انباشت طلا در سه ماهه اول ادامه داد. خرید 30 تن دیگر ذخایر طلای این کشور را به 570 تن رساند. با وجود ادامه شرایط انقباضی در بازار داخلی طلای ترکیه به دلیل افزایش تقاضا، فروش مارس سال گذشته تکرار نشد. بانک مرکزی ترکیه اکنون برای ده ماه متوالی طلا خریداری کرده است و در راستای برنامه‌ریزی یک سال گذشته جهت افزایش ذخایر طلا حرکت می‌کند.

نمودار شماره 2: ترکیه، چین و هند با خرید بیش از فروش در سه ماهه اول پیشتاز بودند.

منبع:  IMF IFS, Respective central banks, World Gold Council

* داده‌ها از 31 مارس 2024، در صورت وجود. توجه: نمودار شامل خرید/فروش خالص یک تن یا بیشتر است.

براساس گزارش‌ها، فروش طلا (یک تن یا بیشتر) در سه ماهه اول به 25 تن رسید. بانک مرکزی ازبکستان (14 تن) و بانک تایلند (10 تن) بیشترین میزان فروش طی سه ماهه اول سال 2024 را به خود اختصاص داده‌اند. البته برای کشور تایلند باید توجه داشت که «کاهش به دلیل فروش طلا نبوده است». بانک تایلند افشا کرده است: «از 29 مارس 2024، طلا به عنوان ذخیره پولی برای مطابقت با گزارش‌های ذخایر بین‌المللی و مطابق با تعریف صندوق بین‌المللی پول که در آن فقط طلا با خلوص حداقل 1000/995 باید ثبت شود، بازبینی شده است. در مقایسه، فروش قابل توجه بانک مرکزی فیلیپین (2 تن) نسبت به میانگین فروش بسیار کم‌تر بوده است.

در ماه آوریل، بلومبرگ اعلام کرد بانک ملی قزاقستان ممکن است فروش طلا را به دلیل «حرکت‌های مثبت» قیمت طلا از سر بگیرد. قزاقستان پانزدهمین کشور بزرگ تولید کننده طلا در سال 2022 بوده است. در عین حال برنامه این کشور حفظ سهم طلا از کل ذخایر به میزان 50 تا 55٪ است. این اولین گزارش از این نوع نیست که در آن یک بانک مرکزی تصریح کرده است که به بهینه‌سازی ذخایر بین‌المللی خود ادامه می‌دهد. با توجه به اینکه از سال 2011 بانک مرکزی این کشور حق خرید تمام طلای تولید داخل را داشته و ذخایر بین‌المللی نیز وزن قابل توجهی از طلا را در این کشور دارا هستند، می‌توان انتظار داشت که هر از چند گاهی به خرید طلا اقدام نماید.

با ارزیابی روندهای تقاضای شکل گرفته می‌توان نتیجه گرفت که بانک‌های مرکزی کشورها تعهد خود را به روند بلندمدت خرید طلا اعلام کرده‌اند. در حالی که افزایش اخیر قیمت ممکن است بر اجرای میزان خرید بانک‌ها تأثیر بگذارد، اما برای آن دسته از بانک‌های مرکزی که ذخایر طلای خود را فعال‌تر مدیریت می‌کنند، انتظار نمی‌رود که برنامه‌های استراتژیک انباشت طلا را از مسیر فعلی خارج نمایند. اما برای ارزیابی بهتر اینکه چگونه سطوح فعلی قیمت ممکن است بر فعالیت بانک‌های مرکزی تأثیر بگذارد، به داده‌های بیشتری نیاز است. به این ترتیب، دیدگاه کارشناسان مبنی بر اینکه بانک‌های مرکزی در سه‌ماهه‌های آینده به‌عنوان خریدار خالص باقی می‌مانند، حفظ شده و مبنای حمایت از طلا را فراهم می‌کنند.